Kaza Sonrası Haklarınız: Değer Kaybı ve Hasar Farkı Davaları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Kaza yapmış ve aracınızda oluşan zarar nedeniyle mağduriyet yaşayan müvekkillerimizin en sık sorduğu soruları ve yanıtlarını sizler için derledik. Bu bölüm, kaza sonrası haklarınız olan değer kaybı ve hasar farkı tazminatlarına ilişkin genel bir bilgilendirme amacı taşımaktadır. Her somut olayın kendine özgü koşulları olabileceğini ve detaylı hukuki danışmanlık için bir avukata başvurmanızın önemli olduğunu hatırlatırız.

BÖLÜM 1: ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI

S: Araç değer kaybı nedir? C: Araç değer kaybı, bir trafik kazası sonucu hasar gören ve onarılan bir aracın ikinci el piyasa değerinde meydana gelen düşüşü ifade eder. Aracınız ne kadar iyi tamir edilmiş olursa olsun, kazalı bir araç olması sebebiyle, kaza öncesindeki emsallerine göre daha düşük bir fiyata satılacaktır. İşte bu aradaki fark, değer kaybı olarak adlandırılır.

S: Kimler araç değer kaybı talep edebilir? C: Kazada kusuru olmayan veya daha az kusurlu olan araç sahibi veya ruhsat sahibi, aracında oluşan değer kaybını talep edebilir.

S: Araç değer kaybı hangi durumlarda talep edilebilir? C:

• Meydana gelen kazada tarafınızın kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekir.

• Aracınızın hasar gören kısımlarının daha önceden hasara uğramamış veya onarım/yenileme işleminden geçmemiş olması önemlidir.

• Kazadan önce aracınızda önemli bir hasar kaydının bulunmaması genellikle aranan bir şarttır.

S: Araç değer kaybı nasıl hesaplanır? C: Araç değer kaybı hesaplaması karmaşık bir süreç olup, Yargıtay'ın yerleşik içtihatları ve sigorta eksperlerinin kullandığı çeşitli formüller ve kriterler dikkate alınarak yapılır. Genel olarak kullanılan bir formül şu şekildedir:

• Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri x %1.9 (Bu oran Yargıtay kararları ile genel kabul görmüş bir başlangıç oranıdır, ancak duruma göre değişebilir)

• Total Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık Düzeyi (Km) Katsayısı

Bu hesaplamada aracın;

• Modeli ve markası,

• Kilometresi,

• Hasarın boyutu ve niteliği (hangi parçaların zarar gördüğü, onarım şekli vb.),

• Yapılan onarımın kalitesi,

• Kaza tarihindeki yaşı,

• İkinci el piyasa değeri gibi birçok faktör etkilidir. Net bir hesaplama için genellikle bir sigorta eksperi veya bu konuda uzmanlaşmış bir bilirkişi raporu alınması gerekmektedir.

S: Araç değer kaybı talebinde zaman aşımı süresi ne kadardır? C: Araç değer kaybı talepleri için zamanaşımı süresi, kaza tarihinden ve zararın öğrenilmesinden itibaren 2 yıldır. Her halükarda, kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

S: Değer kaybı kimden talep edilir? C: Değer kaybı, öncelikle kazada kusurlu olan aracın trafik sigortasından (Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası) talep edilir. Eğer sigorta limitleri yetersiz kalırsa veya kusurlu tarafın sigortası yoksa, doğrudan kusurlu araç sürücüsüne ve ruhsat sahibine karşı da dava açılabilir.

S: Değer kaybı davası süreci nasıl işler? C:

1. Başvuru ve Belgelerin Toplanması: Öncelikle kaza tespit tutanağı, onarım faturaları, araç ruhsatı, ekspertiz raporu (varsa) gibi gerekli belgeler toplanır.

2. Sigorta Şirketine Başvuru: Kusurlu tarafın sigorta şirketine yazılı bir başvuru yapılarak değer kaybı talep edilir.

3. Sigorta Tahkim Komisyonu veya Dava Yolu: Sigorta şirketinin talebi reddetmesi, eksik ödeme yapması veya hiç cevap vermemesi durumunda, Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurulabilir veya Asliye Ticaret Mahkemeleri'nde (eğer ticari bir iş değilse Asliye Hukuk Mahkemeleri'nde) değer kaybı davası açılabilir.

4. Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme sürecinde, dosya genellikle bir bilirkişiye gönderilir ve araçtaki değer kaybı miktarı bilirkişi raporuyla tespit edilir.

5. Karar ve Tahsilat: Mahkemenin veya hakem heyetinin verdiği karar doğrultusunda tazminatın tahsili için yasal işlemler başlatılır.

S: Pert (total loss) olan araçlarda değer kaybı talep edilebilir mi? C: Genellikle, araç tamir edilemeyecek derecede hasar görmüş ve "pert total" (tam hasarlı) olarak kabul edilmişse, sigorta şirketi aracın kaza anındaki rayiç bedelini öder. Bu durumda ayrıca bir değer kaybından bahsedilmez çünkü araç artık onarılıp piyasaya sürülmeyecektir. Ancak, bu konuda somut olayın özelliklerine göre farklılıklar olabilir.

BÖLÜM 2: HASAR FARKI TAZMİNATI

S: Hasar farkı tazminatı nedir? C: Hasar farkı tazminatı, trafik kazası sonucu aracınızda meydana gelen hasarın onarımı sırasında sigorta şirketinin ödediği tutar ile gerçek onarım maliyeti arasında bir fark oluşması durumunda talep edilebilen bir tazminattır. Bu fark, genellikle sigorta şirketinin orijinal parça yerine yan sanayi veya çıkma parça kullanılmasını dayatması, onarım bedelini eksik hesaplaması veya bazı hasarları hiç karşılamaması gibi durumlarda ortaya çıkar.

S: Hasar farkı tazminatı hangi durumlarda talep edilebilir? C:

• Sigorta şirketinin onarım için ödediği bedelin, aracın tam ve usulüne uygun (genellikle orijinal parça ile) onarımı için gereken gerçek maliyetten düşük olması.

• Onarımda orijinal parça yerine daha düşük kaliteli yan sanayi veya çıkma parça kullanılması ve bu durumun araç sahibinin bilgisi ve onayı dışında gerçekleşmesi.

• Sigorta eksperinin hasarı eksik tespit etmesi veya bazı hasar kalemlerini hiç dikkate almaması.

• Aracın tamir edilemeyecek derecede zarar görmesi durumunda, sigortanın ödediği pert bedeli ile aracın gerçek piyasa değeri arasında fark olması. (Bu durum bazen "pert farkı" olarak da adlandırılabilir.)

S: Hasar farkı nasıl belirlenir? C: Hasar farkı, genellikle yetkili servis veya bağımsız bir eksper tarafından yapılan detaylı bir hasar tespit ve onarım maliyeti çalışması ile belirlenir. Bu çalışmada, aracın olması gerektiği gibi (genellikle orijinal parçalarla ve doğru işçilikle) onarılması durumunda oluşacak maliyet ile sigortanın ödediği veya ödemeyi teklif ettiği tutar karşılaştırılır.

S: Hasar farkı kimden talep edilir? C: Hasar farkı da öncelikle kazaya neden olan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası'ndan talep edilir. Sigorta şirketinin ödemeyi reddetmesi veya eksik ödeme yapması durumunda, Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurulabilir veya dava açılabilir.

S: Hasar farkı davası süreci nasıl işler? C: Hasar farkı davası süreci, değer kaybı davası sürecine benzerlik gösterir:

1. Belgelerin Toplanması: Kaza tespit tutanağı, onarım faturaları (hem sigortanın onayladığı hem de gerçekte olması gereken), ekspertiz raporları, sigorta şirketinin ödeme dekontları veya red yazısı gibi belgeler toplanır.

2. Sigorta Şirketine İtiraz/Talep: Sigorta şirketinin yaptığı ödemeye veya belirlediği hasar tutarına itiraz edilerek farkın ödenmesi talep edilir.

3. Sigorta Tahkim Komisyonu veya Dava Yolu: Talebin karşılanmaması durumunda Sigorta Tahkim Komisyonu'na veya ilgili mahkemelere başvurulur.

4. Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme veya hakem heyeti, genellikle dosyayı uzman bir bilirkişiye göndererek gerçek hasar maliyetini ve dolayısıyla hasar farkını tespit ettirir.

5. Karar ve Tahsilat: Verilen karar doğrultusunda fark tazminatının tahsili için yasal yollara başvurulur.

BÖLÜM 3: GENEL KONULAR

S: Kaza sonrası şikayetten vazgeçmem tazminat hakkımı etkiler mi? C: Ceza soruşturması aşamasında şikayetten vazgeçmeniz, kural olarak hukuk mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat talep etme hakkınızı tek başına ortadan kaldırmaz. Ancak, şikayetten vazgeçerken tazminat haklarınızdan da açıkça feragat ettiğinize dair bir beyanda bulunmamış olmanız önemlidir.

S: Değer kaybı ve hasar farkı davalarında avukatın rolü nedir? C: Bir avukat;

• Haklarınızın neler olduğu konusunda sizi doğru bilgilendirir.

• Gerekli belgelerin toplanması ve sürecin doğru işletilmesi konusunda rehberlik eder.

• Sigorta şirketleriyle veya karşı tarafla müzakereleri yürütür.

• Dava veya tahkim dilekçelerini hazırlar ve yasal süreci titizlikle takip eder.

• Bilirkişi raporlarına itiraz edilmesi veya ek rapor talep edilmesi gibi teknik konularda destek sağlar.

• Hak kaybına uğramamanız için zamanaşımı gibi önemli sürelere dikkat eder. Kısacası, bir avukat bu karmaşık süreçlerde haklarınızı en iyi şekilde savunmanıza ve almanız gereken tazminatı tam olarak almanıza yardımcı olur.

S: Dava açmadan önce arabuluculuk zorunlu mu? C: Ticari davalarda ve bazı tüketici uyuşmazlıklarında dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunludur. Değer kaybı ve hasar farkı talepleri de sigorta şirketlerine yönelik olduğundan ve ticari bir nitelik taşıyabildiğinden, dava açılmadan önce arabuluculuk sürecinin tamamlanması gerekebilir. Avukatınız bu konuda size en doğru bilgiyi verecektir.

S: Sigorta Tahkim Komisyonu ile mahkeme arasında ne fark var? C: Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta uyuşmazlıklarının daha hızlı ve daha az masraflı bir şekilde çözülmesi amacıyla kurulmuştur. Komisyon kararları belirli bir miktara kadar kesindir ve daha yüksek miktarlar için itiraz yoluyla mahkemeye taşınabilir. Mahkeme süreci ise genellikle daha uzun sürebilir. Hangi yolun sizin için daha avantajlı olacağı, dosyanızın özelliklerine göre avukatınız tarafından değerlendirilmelidir.

S: Değer kaybı ve hasar farkı davalarının masrafları nelerdir? C: Bu tür davalarda başvuru harcı, bilirkişi ücreti, tebligat giderleri gibi mahkeme masrafları ve eğer bir avukatla çalışıyorsanız avukatlık ücreti söz konusu olur. Kazanılan davalarda yargılama giderlerinin bir kısmı ve avukatlık ücretinin bir kısmı karşı tarafa yüklenebilir.

Unutmayın: Bu SSS bölümü genel bilgilendirme amaçlıdır. Her kaza ve hukuki süreç kendine özgü detaylar içerir. Hak kaybı yaşamamak ve doğru adımları atmak için mutlaka bir avukattan hukuki destek almanız tavsiye edilir.